از پوکلین تا امروز

از پوکلین تا امروز

مارک	POCLAIN	LIEBHERR	POCLAIN	LIEBHERR
مدل	75P	A912	90CL	R912
کشور صاحب تکنولوژی	فرانسه	آلمان غربی	فرانسه	آلمان غربی
موتور	DEUTZ F5L912	DEUTZ F6L912	DEUTZ F6L912	DEUTZ F6L912
نوع موتور	7/4 لیتری 5 سیلندر هواخنک	6/5 لیتری 6 سیلندر هواخنک	6/5 لیتری 6 سیلندر هواخنک	6/5 لیتری 6 سیلندر هواخنک
توان موتور	88 اسب بخار در 2150 دور بر دقیقه	95 اسب بخار در 2000 دور بر دقیقه	100 اسب بخار در 2150 دور بر دقیقه	95 اسب بخار در 2000 دور بر دقیقه
وزن دستگاه	4/14 تن	17 تن	8/17 تن	8/17 تن
عمق حفاری	8/6 متر	6/5 متر	3/7 متر	8/5 متر
حجم باکت	765/0 مترمکعب	1 مترمکعب	9/0 مترمکعب	1 مترمکعب

اسفندماه سال 1368 بود که خبر آغاز تولید بیل هیدرولیکی در هپکو بصورت ساخت داخل از اخبار صداوسیما پخش شد و این در حالی بود که در همان سال بیل‏های نسل جدید با سیستم کنترل الکترو- هیدرولیک یعنی 912 Litronic  بر روی خطوط تولید تاسیسات لیبهر در Kirchdorf آلمان قرار گرفت و به تولید بیل‏های 912 (که به هپکو انتقال تکنولوژی شده بود) در آلمان پایان بخشیده شد!

طرح توسعه هپکو که از سال 1364 در راستای خودکفایی ملی صورت گرفته بود شامل سالنهای تولید جدیدی بود که با مشاوره بخش مهندسی و تاسیسات خود لیبهر بنا شد و بدین ترتیب شاسی و بدنه بیل‏های هیدرولیکی تحت لیسانس لیبهر در هپکو ساخته شد و در سال 1373 به آرامی شاهد حذف شدن نام لیبهر از روی بیل‏های تولیدی هپکو بودیم.

در سال 1375 طرح خرید مستقیم قطعات و اجزاء از تامین‏کنندگان و تولیدکنندگان خارجی و داخلی به جای خرید از لیبهر اجراء شد و موتورهای انگلیسی پرکینز6.3544  ساخت شرکت موتورسازان تراکتورسازی تبریز جایگزین موتورهای آلمانی دویتس F6L912 بیل‏های ساخت هپکو گردید.

سپس در سال 1376 گیربکسهای Clark-Hurth و اکسلهای ایتالیایی Cararro بر روی بیل‏های لاستیکی و فاینال درایوهای ایتالیایی Transmital بر روی بیل‏های زنجیری نصب شد و سیستم هیدرولیک نیز عمدتاً از تامین‏کنندگان آلمانی خصوصاً Mannesman Rexroth (به جای سیستم هیدرولیک و انتقال قدرت ساخت لیبهر) جایگزین شد.

سپس در سال 1378 رنگ‏آمیزی کلیه ماشین‏آلات ساخت هپکو به تقلید از کاترپیلار به مشکی و زرد تبدیل شد و یک روبان قرمز رنگ دور تا دور دستگاه نقش بست و مصادف با همین تغییرات اکسل‏ها و گیربکسهای آلمانی ZF بجای کلارک و کارارو و موتورهای جدید پرکینز 1006.6 ساخت موتورسازان بر روی بیل‏های هپکو نصب گردید.

در عین حال بسیاری از قطعات دیگر نیز از جمله جکها، کوزه‏گردان، شیرهای NRVII و ... نیز توسط شرکت مهندسی و قطعات هپکو (وابسته به هپکو) ساخت داخل گردید که نارضایتی هایی را برای مشتریان هپکو بوجود آورد.

لذا در سال 1380 طرح خرید اجزاء از تامین‏کنندگان داخلی مورد بازنگری قرار گرفت و مبحث انتقال تکنولوژی مجدد و به روز از بیل‏سازهای معتبر جهانی مطرح شده و در سال 1381 نمونه تحقیقاتی بیل‏های هپکو مجهز به موتورهای 4 سیلندر آب خنک BF4M 1013EC دویتس آلمان (به جای موتورهای 6 سیلندر پرکینز موتورسازان تبریز) نیز تکمیل شد.

همچنین در سال 1381 نمونه بیل چرخ لاستیکی A900B Litronic از لیبهر آلمان توسط هپکو وارد شد. این نمونه به 2 بازوی تعادل، بوم یک تکه 8/4 متری، استیک متوسط 2/2 متری و باکت به حجم 0.85 مترمکعب مجهز بود ولی نمونه‏های بعدی چه از نوع چرخ لاستیکی و چه از نوع چرخ زنجیری که توسط هپکو مونتاژ شد، با وجود مغایرت با استانداردهای لیبهر به باکت با حجم 1 مترمکعب مجهز شدند، لذا لیبهر این تیپ غیرمتعارف را با نام‏های A900BI و R900BI مدل‏گذاری و مشخص کرده بود.I)  مخفف IRAN است.) بیل A900B از هر حیث کوچکتر و سبکتر از بیل‏های ساخت هپکو (یعنی HE100 یا همان A912 سابق) بوده و در شرایط ترکیبی مساوی با A912 هپکو، عمق حفاری آن 1 متر کمتر است. علاوه بر آن بزرگترین سایز باکتی که توسط لیبهر برای A900B عرضه می‏شد دارای حجم 85/0 مترمکعب است که این عدد برای A912 لیبهر آلمانی عدد 15/1 مترمکعب بود، یعنی از لحاظ حجم باکت نیز 3/0 مترمکعب اختلاف وجود داشت. همچنین از لحاظ وزنی نیز A900B حدود 2 تن سبکتر بود. لذا هپکو برای پوشش هر چه بیشتر راندمان کمیّ A912 سابق خود؛ به جای استیک کوتاه 7/1 متری؛ استیک متوسط 2/2 متری را سفارش گذاشت و طبق توصیه لیبهر با استیک 2/2 متری می‏بایست باکت به حجم 5/0 مترمکعب الحاق می‏شد که به جای آن (همانند A912 سابق) باکت 1 مترمکعبی سفارش گذاشته شد در حالی که اصولاً محدوده باکتهای قابل نصب بر روی لیبهر A900B Litronic از 14/0 الی 85/0 مترمکعب است یا به عبارت دیگر باکت 1 مترمکعبی برای این بیل بزرگ است و اصلاً توسط لیبهر باکت 1 مترمکعبی برای این بیل در آلمان عرضه نمی‏شود.

در هر حال بیل 900 در سال 2003 بر روی خط مونتاژ هپکو قرار گرفت و این در حالی بود که دوباره همزمان در همین سال به تولید A900B Litronic پس از 5 سال در کیرشدرف آلمان پایان داده و مدل جدید A900Clitronic عرضه شد.

Made in Germany

قاره اروپا و خصوصاً کشور آلمان با حدود یک قرن سابقه در تولید بیل‏های مکانیکی به عنوان خاستگاه این نوع دستگاه و خصوصاً تیپ چرخ لاستیکی آن است. لذا امروزه تمامی تولیدکنندگان معتبر ماشین‏آلات ساختمانی (مانند کاترپیلار، ولوو و ...) بیل‏های چرخ لاستیکی خود را در این قاره و به خصوص در آلمان تولید می‏کنند که دلیل اصلی آن نزدیکی به تامین‏کنندگان معتبر سیستمهای هیدرولیکی مانند (Rexroth آلمان)، مولد مانند (Deutz آلمان) و انتقال قدرت مانند (ZF آلمان) است که این خود باعث داغ تر بودن بازار بیل‏های چرخ لاستیکی در اروپا نسبت به کشورهای دارای شرایط اقلیمی گرم و خشک است؛ لذا سبک تولیدکنندگان بین المللی ماشین‏آلات ساختمانی در تولید بیل‏های هیدرولیکی بسته به نوع حضور در هر منطقه آب و هوایی متفاوت است؛ مثلاً کاترپیلار، بیل 315C را در کشورهای فرانسه و ژاپن تولید می‏کند، با این فرق اساسی که مدل ساخت ژاپن به موتور 5 لیتری 6 سیلندر و مدل ساخت فرانسه به موتور 4 لیتری 4 سیلندر مجهز هستند که 315C ژاپنی در کشورهای گرم و خشک و 315C فرانسوی در کشورهای سرد و مرطوب عرضه می‏شوند.

در سبک طراحی اروپایی بدلیل گران بودن سوخت، سرد بودن هوا و توانمندی در سرویس‏دهی و توزیع قطعات نسبت به کشورهای جهان سوم و گرم و خشک ایجاب می‏کند که فشار تراکم موتور و در نتیجه درجه حرارت سرسیلندر بالاتر باشد و شاید به همین دلیل باشد که در کشورهایی همانند امارات تقریباً اثری از بیل‏های اروپایی (مانند لیبهر، اطلس، او.اند.کی و...) دیده نمی‏شود و اصولاً شاهد بیل‏های هم سایز 912 هپکو با مارکهای غیر اروپایی (همانند کاترپیلار، کوماتسو و ...) هستیم که اصولاً بدلیل شرایط اقلیمی بازارهایشان از موتورهای 6 سیلندر با لیتراژ بالاتر استفاده می‏کنند.

مارک	لیبهر (هپکو)	هپکو	کاترپیلار	ولوو
مدل	A900B Litronic	HE100 B	M316C	EW160B
کشور صاحب مارک	آلمان	ایران	آمریکا	سوئد
محل ساخت	آلمان (مونتاژ هپکو)	ایران	آلمان	آلمان
سال معرفی به بازارجهانی	1998	2003	2003	2003
ورود به بازار ایران	سال 2003 توسط هپکو	سال 2003	سال 2004 توسط همکارماشین
ترکیب استقرار موتور	به صورت عرضی	به صورت عرضی (دارای درپوش روی وزنه تعادل)	به صورت طولی در سمت راست (دسترسی سرویس)	به صورت طولی در سمت راست (دسترسی سرویس)
موتور	DEUTZ BF4M1013E	DEUTZ BF4M1013EC	CAT 3056E ATAAC در اصل(PERKINS 1006-60)	VOLVO D6D EJE2
نوع موتور	8/4 لیتری، 4 سیلندر، آب خنک و توربوشارژ	8/4 لیتری، 4 سیلندر، آب خنک و توربوشارژ افترکولردار	6 لیتری، 6 سیلندر، آب خنک و توربوشارژ افتر کولردار	7/5 لیتری، 6 سیلندر، آب خنک و توربورشارژ افترکولردار
توان موتور	117 اسب بخار در 2000 دور بر دقیقه	135 اسب بخار در 2300 دور بر دقیقه	138 اسب بخار در 2000 دور بر دقیقه	138 اسب بخار در 2000 دور بر دقیقه
وزن دستگاه	6/15 تن	7/16 تن	5/16 تن	16 تن
طول موثر دکل (بوم)	8/4 متر	2/5 متر	05/5 متر	5 متر
طول موثر بازو (استیک)	استیک متوسط 2/2 متری	استیک کوتاه 7/1 متری	استیک متوسط 4/2 متری	استیک متوسط 45/2 متری
حجم و عرض باکت	1 مترمکعب/ 25/1 متر	1 مترمکعب/21/1 متر	91/0 مترمکعب/2/1 متر	87/0 مترمکعب/2/1 متر
عمق حفاری	2/5 متر	6/5 متر	6/5 متر	5/5 متر
دسترسی حفاری روی سطح زمین	2/8 متر	4/8 متر	9/8 متر	8/8 متر
ارتفاع حفاری	6/8 متر	1/8 متر	09/9 متر	9 متر
ارتفاع بارگیری	2/6 متر	5/5 متر	13/6 متر	2/6 متر
شعاع گردش دم	035/2 متر	45/2 متر	29/2 متر	15/2 متر
سرعت گردش دم	9 دور بر دقیقه	10 دور بر دقیقه	5/10 دور بر دقیقه	5/9 دور بر دقیقه
حداکثر سرعت حرکت	20 کیلومتر بر ساعت	20 کیلومتر بر ساعت	34 کیلومتر بر ساعت	35 کیلومتر بر ساعت

همانطور که در جدول بالا ملاحظه گردید، هپکو نیز موتور را از 1006-6 پرکینز 6 سیلندر 6 لیتری به دویتس 4 سیلندر 8/4 لیتری تبدیل کرده (در اصل به سبک اروپایی عمل کرده است) و این خود یکی از بارزترین دلایل برای مشتریانی است که پس از گذشت 10 سال از توقف تولید بیل‏های 912 سابق هپکو، هنوز بدنبال بیل‏های 912 موتور دویتس 6 سیلندر هوا خنک دست دوم در بازار ایران هستند.

همچنین از ورود اولین نمونه بیل 900 توسط هپکو دقیقا 3 سال می گذرد و هنوز فروش بیل های زنجیری و لاستیکی 900 (که حدود 5/2 سال پیش به تعداد محدود مونتاژ شد) ادامه دارد که آیا دلیل این امر را می بایست در عدم مطالعه هپکو در خصوص نوع تقاضای بازار ایران جست و جو کرد یا ضعف هپکو در بازاریابی این محصول اروپایی؟

فرای همه این مسائل این سئوال مطرح می شود که چرا هپکو با داشتن یک چنین امکانات و تاسیسات کم نظیری در سطح جهان و پس از نزدیک به سه دهه تجربه در تولید ماشین آلات سنگین و همکاری مستقیم با معتبرترین تولید کنندگان آمریکایی، اروپایی و ژاپنی هنوز به یک بیل ساز حرفه ای مستقل و مطرح جهانی تبدیل نشده است؟ مگر نه اینکه بیل سازهای کره ای همگی هم زمان با هپکو شروع کردند و امروز به صورت تولید کنندگان مطرح جهانی درآمده و بازارهای بین المللی از جمله بازار کشور خودمان را نیز درنوردیدند و این در حالی است که امروزه تولید سالیانه بیل هپکو سه رقمی هم نمی شود!